De laatste mooie dag van het jaar.

‘Jaa, dames en heren, geniet er nog maar even van, want de komende zaterdag wordt de laatste mooie dag van het jaar!’ Dit verheugende bericht heeft de afgelopen weken, misschien wel maanden, al geregeld door de luidsprekers van wat radio’s geschald. Je kunt je zo voorstellen dat de strandtenthouders en uitbaters van gezellig boscafés handen wrijvend opstaan op zo’n zonnige dag. Er zijn extra scholieren uitgerukt om iedereen op tijd van een hippe cocktail of appelgebak met koffie te voorzien. Het lijkt een perfect jaar voor de horeca en daarmee wellicht ook de economie.

Als je op één of andere manier wat meer van het weer mee krijgt dan andere jaren, of dan leeftijdgenoten, heeft het kunnen opvallen dat heel 2014 een grote aaneenrijging is van laatste mooie dag. 30 juni zal vast de laatste mooie dag van juni geweest zijn. Maar eigenlijk kan dat voor elke dag op gaan. Als je een beetje terug kijkt en je vakantie goed gepland had, dan is heet 2014 vanaf februari al ‘mooi’ geweest. Hierbij gaat het om het weer. De overige invulling van het kalenderjaar is voor een ieder verschillend.

Begin maart zaten er mensen met korte broek in de zon op wintersport. Gelukkig waren er sneeuwkanonnen, anders was het toch echt wel moeilijk geweest om soepel op ski’s of snowboard de berg af te komen. Thuis gekomen, bleek dat ook daar de vogels met nogal wat bombarie het nieuwe groeiseizoen aankondigden. Je wist niet wat je allemaal kon doen. Zulk lekker weer was het. En dat duurde maar en dat duurde maar. Het was niet altijd warm, niet windstil, maar koud en nat zijn geen kwalificaties die van toepassing zijn. Met uitzondering van de laatste week van april en de eerste twee van mei. Het herstel duurde tot aan augustus, maar als je dan ver eg in Zuid-Frankrijk op vakantie bent, valt het niet op. In september ging het gewoon door met het lekkere weer.

Wat opvallend is, niemand weet hoe het komt, maar het zijn vooral de weekenden en dan met name de zaterdagen die prima te pruimen zijn. De zondag is meestal een soort after-party met temperaturen die marginaal lager lagen en lichte sluierbewolking die de verder stralend helder blauwe hemel van de dag ervoor bedekt.

Het eerst weekend brengt je dan bij een oud paleis op de Veluwe. Dit is een uitstekende plek om te vieren dat mensen al zestig jaar bij elkaar zijn en nog steeds gelukkig samen zijn. De mensen maken hun leeftijdsgenoten jaloers als zij aan vrienden en bekenden vertellen dat ze zo’n heerlijke dag hebben gehad met hun kleinkinderen. Ze zijn eerst naar het paleis geweest en daarna ook nog naar een restaurant geweest!

Het weekend erna leent zich prima voor een verjaardagenmarathon verspreid over het land. Via Breda en Maarssen, kom je dan in het zonnige Heino uit. Overal waar je komt is het lekker weer. Bij de kapper, in het bos, langs de Vecht, in de grote achtertuin van je tante. Zo worden de weekenden wat draaglijker.

De volgende weekends zijn weer warm. De zon schijnt weer. De wind blijft weer achterwegen. Het is heerlijk rustig herfstweer. Je loopt eens door het bos op een zondagmiddag. Op zaterdag fiets je je fiets eindelijk eens terug van Breda naar huis. Dit is een heerlijke tocht van een kilometer of 100, waarbij je leert dat je wel moet blijven eten. Hoe ongezellig het ook is om alleen met je aluminium ros te moeten eten. Die fiets die blijft maar rondjes maken. Dat zorgt er wel voor dat de gemiddelde snelheid stijgt van 27 naar 29 km/h. Dat is naar tevredenheid, gezien de afstand en de hoeveelheid training.

Al deze fratsen zorgen ervoor dat je de herfstvakantie ineens gaat kamperen. Het is toch nog warm genoeg en de regen die eventueel zou kunnen vallen wordt beperkt tot buitjes. Die buien zijn prima te gebruiken als excuus voor een fijne lunch of kop warme chocolademelk. Want als het weer er nog niet om vraagt, dan dwingen zelf het seizoen wel af. Bockbier ligt in de schappen van de supermarkten en de chocolademelk wordt ruimschoots geschonken. Ook bij de mensen naast en achter je in het café.

Uiteindelijk wordt het november en de klok is al naar achteren. Of naar voren. Zoek het maar uit. Het wordt in ieder geval eerder ligt in de morgen en vroeger donker in de avond. De winkels die de Pietendiscussie willen ontwijken en zich richten op de klanten van over de grens (Ikea Heerlen) slaan het Sinterklaasfeest over en zetten al kerstbomen in de winkel. De bloemist in Brakkenstijn in Nijmegen slaat ook de Sint over, bij gebrek aan zwarte bloemen of omdat kerst gewoon beter bij zijn core business aansluit.

Het weer trekt een lange neus naar alle kerstballen en chocoladeletters vormen het weerbericht: het wordt ruim 20 graden. Op 1 november. Het wordt de warmste novemberdag in de geschiedenis van november. Dan ga je niet binnen zitten werken aan school nadat je geluncht hebt met een vriendin. Je maakt een ommetje om de Kralingse Plas. Met 20 graden op de thermometer en je kont op een stijger geniet van één van de twee steden met een skyline in Nederland. Het is geen Nijmegen, maar Rotterdam ziet er, tegen het licht in, ook nog wel aardig uit.

Hoe lang blijft het weer zich nog op deze manier manifesteren? Hoe lang kan je nog om 9 uur ’s ochtends de zon op zien komen in het Goffertpark terwijl je je push-ups, squads en sit-ups doet. Hoeveel zondagen komen er nog waarin je je realiseert dat je je te warm hebt gekleed. Niet te warm voor het seizoen, want dubbele laagjes thermo kleding zijn niet heel ongebruikelijk in november. In november van dit jaar, blijkt het toch anders te gaan. Zo meteen loop je in december nog in je korte broek.

Aandacht voor de Staat

Het is een avond in het najaar. Op de fiets naar huis in het dorp waar ik nog te kort woon om me thuis te voelen. Het zijn avonden als deze waar je enorm van kunt genieten. Aan de rechterkant van het fietspad gaat de zon onder. De rode gloed is zichtbaar achter de bomen. De bomen die hun groene kleur al verruilen voor bruin, geel, rood en oranje tinten.
De laatste jaren is het leven snel voorbij geflitst. Vaak is er gesnakt naar een hut op de heide om volledig tot jezelf te komen. Even zo vaak mis je ook mensen om je heen. Dat terwijl grote groepen nieuwe mensen zich aandienen op werk, hobby en internet. Het is allemaal zo snel voorbij gegaan, dat 'aandacht geven' iets is geworden wat onbekend is. Mocht het eens voorkomen dat er iets met aandacht gebeurt, dan is er ook dat rustige, soms zelfs gelukzalige gevoel. De eerste keer dat dat gevoel langs kwam, was op het moment dat ik echt de tijd nam om met iemand te chatten. hoe ironisch ook. Het hele gedoe met smartphones zorgt net zo hard voor een nogal sterke eroderende werking van aandacht hebben. Zeker voor mensen onder elkaar in dezelfde ruimte.
Op de weg terug van het sporten in een van de mooie parken die de stad te bieden heeft, is Stefan Stasse op de radio. Sinds een jaar heeft hij een nieuw programma. Het theater van het sentiment moest plaats maken voor iets jongers en frissers. Het moest niet over vroeger gaan. De opdracht was om iets te maken wat over 'vandaag' gaat. Hij ontwikkelde 'de Staat van Stasse'. Een leuk, licht ironisch program over de dag die is.
Zoals een nieuw huis na een verhuizing nog niet direct je 'thuis' is, zo moet ook een DJ in het programma groeien. Het afgelopen jaar is het programma gegroeid. Op de fiets of onderweg kan ik er serieus van genieten. In een tijd waar mensen toch steeds minder gemakkelijk echt contact maken. Waarin aandacht hebben voor elkaar zich beperkt tot een selfie, heeft Stefan de beste interviews. Stefan luistert goed en stelt vragen zodat er diepgaand op het leven van de inbellende luisteraar of 'vriend van de Staat' wordt in gegaan. Mensen mogen hun verhaal doen, ze krijgen hun tijd en de presentator haalt het maximale uit het verhaal, met alle discretie die bij sommige verhalen hoort.
De mooiste verhalen komen tot leven in gesprek met de presenator Je zit soms met met kippenvel op de fiets te luisteren naar hoe mensen hun dag beleefd hebben en welke emoties en verhalen daarbij horen.
Tegelijkertijd hoort het programma wel echt bij deze tijd. Mensen willen zich graag laten zien, men wil een podium en erkenning. Al is het maar voor het meest normale leven dat je kunt leven. Deze ruimte krijg je als je in belt bij de Staat van Stasse. Stefan maakt er iets van dat leuk is om naar te luisteren. Langzaam ontwikkelt het programma zich tot een vriend op de radio en een meer dan geschikt alternatief voor een lege avond televisiekijken.

De finish in zon

Actief zijn terwijl je nogal vermoeid thuis zit, lijkt tegenstrijdig, maar is u het niet. Als ik op zonne-energie zou lopen, moet ik na vandaag weer opgeladen zijn. Wat een weer! Op een gegeven moment ging de trui uit en heb ik in de zon in een weiland liggeb slapen. Ook dat moet gebeuren. De harde wind zorgt ervoor dat het niet bloedheet wordt en waarschijnlijk dat ik niet in de gaten heb gehad dat ik verkleurd, dan wel verbrand ben.
De route ging als vanzelf. Na bij de supermarkt wat proviand gehaald te hebben, begin ik aan de klassieke route. Lekker langs het water. Je kan zien en horen dat men hier echt last heeft van vergrijzing. De rondhangouderen strijden serieus om hun bankje. "Als er jiemand anders op zijit, dan schloan we ze d'r af". Echt waar. Ik hoor twee dames achter me het zeggen.
Ik eet aan het water mijn lunchpakketje op. Dat scheelt ook weer gewicht, boterhammen zijn vervangen door quinoa met boontjes en gedroogde tomaat. Hierna het bruggetje over waar ik op mijn knieën ging en dan door het Gerendal in. Het gaat langzaam en ik moet veel rusten, maar wat is het fijn.
Uiteindelijk ben ik achter de Brand brouwerij en denk ik: 'wat nu?'. Nog 4 km tot aan de tantes. Als ik drie keer pauzeer ben ik er. Ik loop het dorp in en kijk op de kaart. 'Wat the .... '. We doen het. Ik ga zitten, biertje, zon en een gestoofd konijn onderweg.
'Het komt allemaal goed.' Bedenk ik me op het terras.
De serveerster die hier al lang werkt, geeft goede raad en vertelt mooie verhalen aan de andere gasten. Het gaat over tijd nemen voor jezelf en dingen voor jezelf doen. Het bier valt lekker. Ik merk hoe moe ik ben. Het formuleren van zinnen kort me moeite. Op mijn werk heb ik geleerd dan toch te gaan. Dat ga ik nu weer afleren. Het is zo'n mooie avond. Ik ga de bus halen.

In etappes

In de trein hier naartoe lees ik een boek over jeugd, verloren liefde, vriendschap en matige carrières. Alles in het boek draait om een reis naar een berg. Om een stukje te fietsen. De hoofdrolspelers zijn wieleraars.
Bij het uitstappen besluit ik de dag van vandaag in duidelijke etappes in te delen. De eerste twee zitten er op. De reis per boemel naar Roermond, waarin ik al schrijvende en nagels bijtend de reis door kom. De tweede etappe wordt gevuld door de keuze van het boek over de fietsende vrienden. En het kijken naar het toilet logo boven de deur van de coupe.
In Maastricht stap ik uit een heb ik twee keuzes. Ik kan direct overstappen in de trein naar Valkenburg. Ik kan ook nog even in zitten in de douwe egberts. Het is vandaag 'rustig aan'-dag. Dat gebeurt niet vaak. Nu wel. De volgende trein rijdt precies hetzelfde traject. Dan pak ik die wel.
De laatste keer dat ik bij deze Douwe Egberts zat, zat ik er heel anders bij. Toen was ik bezig met een enorm toneelstuk. Ik wist dat ik die dag mijn vriendin ten huwelijk zou gaan vragen. Binnen een uur zou het gebeurd zijn. Met een fles champagne onder de voorstoel van de focus van mijn zwager, zoek ik een parkeerplaats, steek het spoor over en ga hier zitten. Ik app Jolien waar ik op haar wacht. Ik tril en heb het warm en koud tegelijk. 
Hoe anders is het nu. Ik ben alleen. Zoals altijd in gedachten verzonken en voel dat ik me om steeds minder druk maak. Deze dag alleen in Zuid-Limburg met super lekker weer gaat me goed doen.
Na een kwartier is de koek op. Leuke woordspeling als je weet hoe het kan dat ik vandaag 'vrij' ben. De koffie en het glas leidingwater zijn ook verdwenen. Na een toiletbezoek blijkt dat er nog een trein gaat. Nog een sneltrein ook! Op naar de volgende etappe van vandaag.

Kunnen en willen met de algemene gaswet

Toch fascinerend. Je rijdt de berg op en de zak chips die onderaan de helling nog lekker ontspannen op de achterbank lag, staat helemaal opgeblazen, strak als je bovenaan de helling komt. Je snowboard een berg af en je bent buiten adem. Er is thee gezet, wat al sneller gaat dan anders en voor je het weet is die ook afgekoeld. Het heeft allemaal te maken met een natuurkundige formule. pV=nRT. De druk maal het volume, is gelijk aan het aantal mol, de gasconstante en de temperatuur. Deze versie van Snow Active hebben we er al meermaals mee te maken gehad. Het chapagnespuiten op de piste werd er een waar spectakel door. Dat was de bedoeling. De mousserende Chardonnay wist een kracht te ontwikkelen die de kurk een meter of 7 verderop deed landen. Dit was volledig veilig, want volledig tegen onze verwachting in, waren de enigen anderen op de piste tijdens de jaarwisseling een paar Pisten Bully’s en twee gezinnen met een vuurwerkpakketje van de IntraJardin. Zou de Intratuin zo heten in Frankrijk? Het kurkschieten is ook hier vele malen veiliger dan vuurwerk. Vuurpijlen worden door Fransen uit de hand gelanceerd of met een schans van sneeuw in een verticale richting van de aarde af gebracht.

Dan de Jip en Janneke bubbeltjessap. Vraag 1: moet je daarmee schudden? 2. Is dat veilig? 3. Hoe doen kinderen dat? 4. Voor wie is het een gelukkig nieuwjaar? Antwoord op de laatste weet ik: de tandarts. Wat is dat spul zoet zeg! De grootste attractie vergeten we in alle anti-hectiek op de piste: de party-popper: een berg confetti onder druk. Die druk staat er nog steeds op. Het ding staat nu nog op de koelkast in het appartement. We kijken er wel naar uit om het ding te gaan gebruiken, want het verschil in druk is op grote hoogte (ongeveer 2000 meter) groter dan onder in het dal. Wat zal dat ding knallen.

Intussen zijn we wel ‘Lost in Translation’. In Frankrijk lopen we enigszins beschonken Duitsers tegen het lijf waarmee we Engels spreken. Dit achtervolgt ons tot in de dromen. Terwijl ik luister naar hoeveel soorten geluid een half gevulde koelkast kan maken, schrikt er op de slaapkamer iemand wakker omdat ze weet wat ‘ik wil graag een warme choco met slagroom’ in het Frans is: ‘Ich möchte gern ein heise Choco mit Zahne’. Zo, daarmee gaan we de Fransen, met hun Franse slag, een poepie ruiken. Dat is sowieso nodig, want ondanks dat ik gisteren had gevraagd om voor vandaag ‘le même chose’ klaar te leggen, ving de dame van ons gezelschap vanmorgen bot en moest ze deux ceréals vragen in plaats van ‘the reservation of the Valk’. Zo krijgen we alles voor elkaar wat we willen deze week.

Want, zoals een wijs vrouw ons leert: ‘het is geen kwestie van kunnen, maar van willen’. Als je iets echt wilt, dan kan het. Of het nou gaat om ietsje sneller eten, soepele bochten of sprongen maken met je snowboard of Frans praten. Alles wat we echt willen, kunnen we! Wat een vakantie! Mochten we de levensles vergeten, dan herinneren we elkaar er wel aan tijdens een fijn potje Ligretto of Boonanza. Als die niet genoeg houvast bieden, brengt de meegebrachte lectuur en literatuur de herinnering aan onze wilskracht boven.

Voorbeelden:

“Mijn binding kan niet dicht”, zegt de man met de vlees noch vis bindingen van het merk Flow.

“Het is geen kwestie van kunnen, het is een kwestie van willen”. En flop de grote achterflap van de linkerbinding klikt zo de schoen in de binding vast.

Die vlees-noch-vis bindingen zijn dramatisch. De conventionele bindingen met vaste achterkant hebben van die buckles voorop. Die zijn gemakkelijk te verstellen. In een Flow-binding stel je de maat 1 keer in en kan je de rest van de week er in 1 keer in floepen. De combinatie zorgt ervoor dat je continu de reguliere bindingen aan het afstellen bent. Het hoogtepunt is het vergeten van de achterflap van de linkerbinding. Dit resulteert in wat diepe sneeuw tot een prachtige en krachtige afdruk van mijn gezichtje in de sneeuw. Hierbij heb ik meer mazzel dan Schumacher en treft onder de eerste 15 cm sneeuw geen steen.

Voorbeeld 2:

“Ik kan niet over deze piste vol met stenen en sneeuw”.

“Het is geen kwestie van kunnen, maar van willen”. Maar dit willen we niet, want het is niet leuk. Je valt gewoon twee keer hard op hetzelfde stuk. De krassen in je snowboard zijn diep van de stenen en draaien langs het randje is eng. Naast het randje is het nogal steil, als je daarin valt, dender je op tekenfilmachtige wijze als een groter wordende sneeuwbal de helling af. De uitdaging deze week is het vinden van pistes zonder stenen, gras of ijs. Die vind je meestal buiten de pistes en de paaltjes. Zoveel mensen doen dit dat niet altijd duidelijk is waar de piste ophoudt en begint. Gelukkig zijn de geprepareerde pistes voorzien van palen langs de zijkant.

Op deze manier kunnen (of willen?) we veilig de piste af komen. Aan het weer zal het niet liggen. De matige pistes worden door de zon veroorzaakt, maar vier dagen met je hoofd in de volle zon lopen doet veel voor de kleur van je vrolijke gezichtje. Tot in Nederland. Ik ben die met dat bruine hoofd de komende 2 à 3 weken.